Отбасы. Отбасылық климаты

Отбасы. Отбасылық климаты

Баланы жан-жақты тәрбиелеу, дамыту, оны қоғам өміріне дайындау – айналасындағы үлкендердің басты міндеті.

Баланың жеке тұлғасын қалыптастыруда ата-ананың рөлі орасан зор. Ата-ананың арқасында бала әлемді тануға үйренеді, әр істе үлкендерге еліктейді, өмірлік тәжірибе жинақтайды, қоғамдағы мінез-құлық нормаларын меңгереді. Отбасында бала өзінің алғашқы әлеуметтік тәжірибесін, алғашқы сезімін – махаббатты, достықты алады. Егер ата-ананың қызығушылықтары кең болса және әлемде болып жатқан барлық нәрсеге тиімді көзқарас болса, онда бала өз көңіл-күйімен бөліседі, істер мен алаңдаушылықтарға араласады және тиісті моральдық нормаларды меңгереді. Баланы тәрбиелеу және оның өмірін ұйымдастыру өзімізді тәрбиелеуден, отбасылық өмірді ұйымдастырудан, отбасында белгілі бір адамгершілік қарым-қатынастарды құрудан, салауатты микроклиматты қалыптастырудан басталады. Бала тәрбиесі мен дамуында ұсақ-түйек болмайды. Педагогикалық өзара іс-қимылдың тиімділігі отбасылық микроклиматқа байланысты: бала достық, сенім, өзара жанашырлық, сүйіспеншілік атмосферасында өссе, тәрбиелік әсерге көбірек бейім болады.

Отбасылық микроклимат адамның жеке басының дамуына үлкен әсер етеді. Ересектердің қарым-қатынасын, олардың эмоционалдық реакцияларын бақылай отырып және өзіне жақын адамдардың сезімдерінің әртүрлі көріністерін қабылдау арқылы бала моральдық және эмоционалдық тәжірибеге ие болады. Отбасында тыныштық пен тыныштық болған кезде бала өзін қорғалған сезінеді, эмоционалды теңгерімді болады. Бала табиғатынан белсенді және ізденімпаз, ол айналадағының бәрін көріп, естиді және өзі үшін «бәрін сынап көреді», оған үлкендердің көңіл-күйі жеткізіледі. Бала үшін үлкендердің қандай әрекеттерін байқағаны маңызды: қамқорлық, көңіл бөлу, мейірімділік, сабырлы үн, қанағаттанбау, ашулану, әбігершілік. Осы сан алуан сезімдер баланың жеке басына енген.

Отбасы - бұл ұжым, оның барлық мүшелері бір-бірімен белгілі бір міндеттермен байланысты, бала да бар қарым-қатынастар жүйесіне енеді, соның арқасында ол әлеуметтік мінез-құлық нормаларын түсінеді.

Ұжымдық ортадағы білім даралықты «өшірді» дегенді білдірмейді, керісінше, жеке тұлғаның бірегейлігін сақтау, оның қызығушылықтары мен қабілеттерінен көрінетін берілген балаға тән психологиялық қасиеттерді дамыту маңызды; Баланың «ересек-бала» қарым-қатынас жүйесінде ересектермен қарым-қатынасының оң тәжірибесі оның отбасында қандай позицияны иеленетініне байланысты. Егер ересектер баланың барлық қыңырлығына берілсе, балада эгоцентризмнің дамуына жағдай жасалады. Әрбір мүшесі тең құқықты, баланың ортақ мүдделері мен міндеттерін (мүмкіндігіне қарай) бөлетін отбасында баланың белсенді, дербес өмірлік ұстанымын қалыптастыруға және дамытуға қолайлы жағдайлар жасалады.

Отбасында мектеп жасына дейінгі бала жақындарын, үлкендерін құрметтеуге, еңбекке, қамқорлыққа үйренеді. Ана ұл немесе қыз үшін ең маңызды адам. Отбасында эмоционалды психологиялық ахуал туғызу анаға байланысты. Әке – отбасылық қарым-қатынаста, үй шаруасында, тәрбиеде жеке үлгі. Ата-аналардың жиі кездесетін қателігі - бір жағдайда талаптардың болмауы, анам бір нәрсеге рұқсат береді, бірақ сол жағдайда әкем оған үзілді-кесілді тыйым салады. Ең алдымен, ата-аналар баланың әлі де дамып келе жатқанымен, қазірдің өзінде тұлға екенін түсінуі керек.

Баланы отбасында тәрбиелеу - тез шешім қабылдауға шыдамайтын шығармашылық ізденіс. Баланы, оның жағдайын және мінез-құлық мотивтерін түсіну қабілеті оған ең дұрыс көзқарасты анықтауға мүмкіндік береді. Ең қиын жағдайларда ата-аналар, ең алдымен, кішкентай адамның өзін-өзі бағалауын ескеріп, оны отбасының тең құқылы мүшесі ретінде қарастырып, өзара түсіністікке, құрмет пен сенімге ұмтылуы керек.

Сіздің балаңыз - сіздің рефлексияңыз, сіздің жалғасыңыз.